T24 yazar? Çi?dem Toker, "TVF'nin denetimi 130 bin saat sürmü? ama..." ba?l?kl? yaz?s?nda Türkiye Varl?k Fonu'nun (TVF) denetimine yer verdi. Toker, "28 milyar 173 milyon TL olarak görünen genel yönetim giderleri içinde bulunmas? gereken, maa?, huzur hakk?n?n ne oldu?u, kime ne ödeme yap?ld??? belli de?il" dedi.

Toker'in yaz?s? ?öyle:

"Yedi sene önce millete Türkiye'yi refaha kavu?turaca?? vaatleriyle kurulan Türkiye Varl?k Fonu (TVF) bilançosuna göre, yönetim giderleri, dönem kâr?n?n 2,5 kat?ym?? iyi mi.

TVF'nin  2021 y?l?nda 11 milyar 123 milyon TL kâr etti?i, buna kar??n genel yönetim giderlerinin 28 milyar 173 milyon TL oldu?u Meclis tutanaklar?na yans?d?. Fon'un entegre faaliyet raporunda ayr?ca, 601,4 milyon  TL'nin de ba??? ve sponsorluklara aktar?m yap?ld??? ortaya ç?kt?.

Bünyesindeki kamu bankalar?, kamu sermayeli ?irketlerin mali ölçe?i ile TVF kurulurken, iktidar?n biçti?i misyonlara k?yasla dü?ük görünen 11,1 milyar TL'lik kâra kar??l?k personel ve yönetim giderlerinin 2,5 kat? olu?u TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'nda tart???ld?.

Yönetim gideri 28,2 milyar

TVF'nin hesaplar?n?n görü?üldü?ü 5 Ocak'taki oturumda konu?ulan bilgi ve veriler, ba?kan? Cumhurba?kan? olan bu ?irketin kamuya ne kadar yararl? oldu?u sorular?n? yeniden gündeme ta??mal?.

Tutanaklar? okurken, CHP Mu?la Milletvekili Süleyman Girgin'in ?u tespitinin alt?n? çizmek gerekiyor: 28 milyar 173 milyon TL olarak görünen genel yönetim giderleri içinde bulunmas? gereken, maa?, huzur hakk?n?n ne oldu?u, kime ne ödeme yap?ld??? belli de?il. Ayn? ?ekilde CHP ?zmir Milletvekili Kamil Oktay S?nd?r da inceledi?i bilançolara göre 601,4 milyon TL ba??? ve sponsorluk gideri oldu?unu da...

Bu veriler, TVF'nin ba??ms?z denetiminin 130 bin saat sürdü?ü bilgisi de Komisyon'a sunulmu?ken iyice önem kazan?yor.

Devlet Denetleme Kurulu (DDK) denetçisi Murat Selim Aydemir, ba??ms?z denetim süreci ile kendi çal??malar? hakk?nda Komisyon'a detayl? bilgiler veriyor.

TVF'den kendilerine denetim raporlar? gönderildikten sonra PWC firmas?yla irtibata geçildi?ini belirten Aydemir, denetim dosyas?n?n 'hesaplama, formül, analiz, kan?t ve i?lemlerin yer ald??? milyonlarca veriyi bar?nd?ran  elektronik dokümanlar' oldu?una dikkat çekerek ?öyle diyor:

'TVF ve tüm birimlerinin ba??ms?z denetimi yakla??k olarak yüz otuz bin saat sürmü? ve bu denetim yakla??k 241 denetim eleman? vas?tas?yla gerçekle?tirilmi?tir. Kaba bir hesapla, günlük mesainin sekiz saat oldu?u varsay?m?ndan hareketle, bu süre on alt? bin iki yüz elli günlük, denetçi ba??na ise yakla??k iki buçuk ayl?k bir çal??ma süresini ifade etmektedir. Devlet Denetleme Kurulu 8 ki?ilik bir çal??ma grubuyla söz konusu denetimin denetimini yakla??k dört ayl?k bir sürede tamamlam??t?r.'

Can al?c? boyut

TVF ölçe?indeki bir kurumun denetiminin bu kadar uzun bir zamana ve emek yo?un sürece yay?lmas? anla??labilir olsa da Girgin'in dikkat çekti?i boyutun önemi a??rl?k kazan?yor. Kime ne ödeme yap?ld???n?n bilinmemesi yani. Yönetim giderleri 28,2 milyar TL'yken bu bilginin ayd?nlanmamas? ?üphesiz ki bir siyasi tercih. Zaten meselenin can al?c? noktas? da bu.

Kamu bankalar?n?, Telekom'u, Çaykur'u, Bota?'? ve daha pek çok kamu ?irketini bünyesinde tutan TVF, ticaret kanununa tabi bir ?irket. Yönetim Kurulu Ba?kan? da Cumhurba?kan? Erdo?an. Kime ne huzur hakk? ne maa? ödendi?inin bilinmemesi, bu kompozisyondan ba??ms?z olabilir mi?

Kamu bankalar?na 51,5 milyar TL

Hâl böyleyken, TVF yöneticileri kamu bankalar?na yap?lan sermaye aktar?mlar?na arac?l?k etmekle övünüyor. TVF Genel Müdürü ve Yönetim Kurulu Üyesi Salim Arda Ermut, Kamu bankalar?na "çekirdek sermaye" ile  kat?l?m bankalar?na "sermaye benzeri" kredi isimleri alt?nda sa?lanan deste?in toplam tutar?, 51.5 milyar TL'ye ula?t??? bilgisini veriyor Komisyon toplant?s?nda.  

Kamu bankalar?n?n taze sermayeyle güçlendirilmesi amac?n?, finansal piyasalarda iyile?me ve derinle?meyi sa?lamak olarak aç?klayan Ermut, 'Hangi kaynaktan' sorusuna Hazine'yle görü?erek yap?ld??? yan?t?n? veriyor. Amaçlar?n?, bankalar?n sermaye yeterlilik rasyolar? ile likidite yap?lar?n? güçlendirmek. Bu yolla küresel piyasalarda olu?an risk ve dalgalanmalar?n kamu ve kat?l?m bankalar? üzerindeki etkilerini azaltmak, reel sektörü destekleme imkânlar?n?n artt?r?lmas? diye özetlemi? ama muhalefet milletvekilleri ikna olmam?? olacak ki, ayr?cal?kl? kesimlere kamu bankalar? kullan?larak, sermaye transfer edildi?ini, ucuz krediler verildi?ini söylüyor.

Dahas?, TVF'nin söz konusu sermaye art?r?mlar?yla kamu bankalar?ndan ayr?cal?kl? kesimlere ayr?cal?kl? krediler verilmesine arac?l?k m? etti?i de soruluyor. Tabii ne bu sorular?n ne de huzur hakk?, maa? ödemelerinin, ne de sponsorluk ve ba???lar?n nereye gitti?inin yan?t? var. Nas?l olsun ki? Evet ba??ms?z denetim ?irketinin TVF'de yapt??? denetim, bir de DDK denetçisinin yer ald??? kamu denetçilerinden olu?an bir ekip taraf?ndan da gözden geçiriliyor ama ortada büyük bir garabet var. Denetleyen ve denetlenenin pozisyonlar?.

DDK, Cumhurba?kan?'na ba?l?. Denetlenen TVF'nin ba?kan? da Cumhurba?kan?. Hâl böyle olunca da söz bitiyor ya da tersine, yeni ba?lamas? gerekiyor."