160 YILDIR BİTMEYEN BİR ACI! ÇERKES SÜRGÜNÜ VE SOYKIRIMI

160 YILDIR BİTMEYEN BİR ACI

Çarlık Rusya’sının, stratejik açıdan önemli gördüğü Kafkaslardan Çerkes halkını sürgüne göndermesinin üzerinden 160 yıl geçti. İnsanlık tarihin en yakıcı olaylarından biri olarak bilinen Çerkes sürgünü, her yıl Türkiye ve dünyada yaşayan Çerkesler tarafından anılageldi.
Çerkeslerin Çarlık Rusya'sı tarafından soykırıma uğradığı ve sürgün edildiği 21 Mayıs 1864'ün yıl dönümünde Kafkas Dernekleri Federasyonu tarafından Düzce Adıge (Çerkes) Kültür Derneği’nin ev sahipliğinde 25 Mayıs Cumartesi günü Düzce’de anma programı düzenleniyor.

Çerkesler derin bir tarihi geçmişi olan ve birçok aşamadan geçen Rus Çarlığının politikalarını kabullenememiş ve sürekli direnmişlerdi. Sonunda bu direnç kırılmış ve Rusların istemiş olduğu Çerkeslerden arındırılmış bir Kafkasya coğrafyası şekillendi.

Resmi olmayan rakamlara göre 1,5 milyona yakın Çerkes bir ay içinde sürgüne tabi tutulurken yol şartları, salgın hastalıklar, açlık gibi nedenlerden dolayı yaklaşık 500 bin Çerkes hayatını kaybetti.

Sürgünde yaşananlar tam anlamıyla insanlık atına utanç verici olaylardı... Çerkes sürgününden uzun zaman sonra, 1929 yılının bahar mevsiminde Rusya’nın Adıgey Cumhuriyeti’ne bilimsel bir çalışma için giden Gürcü tarihçi ve dilbilimci Simon Canaşia’ya, Karadeniz sahilinde bir yerleşim olan Cubga’da karşılaşmış olduğu 91 yaşındaki bir ihtiyar Karadeniz sahilinde gözlediği durumu şöyle anlatır:

“Deniz kenarında yedi yıl boyunca atılmış insan kemikleri vardı. Kargalar erkek sakallarından ve kadın saçlarından yuvalarını kurarlardı. Deniz yedi yıl boyunca karpuz gibi insan kafataslarını atıyordu. Benim orada gördüklerimi düşmanımın bile görmesini istemem.”

Çerkesler büyük sürgün sonrası çok uzun bir süre Karadeniz’den çıkan balıkları yemediler. Çerkes yaşlıları arasında halen Karadeniz’den çıkan balığı yemeyenler vardır.
Mayıs ayı Çerkes halkının tarihindeki en büyük kırılmanın yaşandığı ay olarak hafızalarda yer etti.

DÜZCE’DEKİ ZENGİN KÜLTÜREL YAPININ AYRILMAZ BİLEŞENLERİ

1864’lü yıllar ve 1877–1878 Osmanlı - Rus Savaşı ile bağlantılı olarak 1869 yılına ait Kastamonu Vilayeti Salnamesindeki ifadesiyle “...külliyetli muhacirin-i Çerakese iskân olundu…” denilerek Çerkeslerin Düzce’ye oldukça kalabalık olarak iskan edildiğine dair kayıt düşülmüştür. Bolu Sancağının Karadeniz sahilinde bulunan kazaları dağlık olduğundan buralara sınırlı sayıda muhacir iskân edilmiş, Düzce ovası tercih sebebi olmuştur.
İşte Çerkesler bu acıklı sürgün hikayesi sonrası Düzce’de yeni bir hayat kurdular. Onların torunları ise bugünkü Düzce'nin zengin kültürel yapısının ayrılmaz parçaları oldular.

DÜZCE ADIGE (ÇERKES) KÜLTÜR DERNEĞİ BAŞKANI AYŞE SEZGİN DÜZCE HALKINI BU ACIYI PAYLAŞMAYA DAVET EDİYOR

21 Mayıs Çerkes Soykırım ve Sürgünü anma etkinlikleri çerçevesinde Düzce Derneği 21 Mayıs 2024 Salı günü akşamı Düzce Cedidiye Camii’nde akşam ile yatsı namazı arasında anma mevlidi düzenlendi. Yine 24 Mayıs 2024 Cuma akşamı Düzce Belediyesi Prof. Dr. Erol Güngör Kültür Merkezi’nde saat 20:00 da “Çerkes Soykırımı ve Sürgününü Hatırlamak” paneli düzenleniyor.

25 Mayıs Cumartesi günü Türkiye’nin dört bir yanından gelecek olan Kafkas Dernekleri üyeleri ve Düzcelilerin katılımıyla kapsamlı bir program düzenlenecek.

18:00  KAFKAS ANIT RÖLYEF PROGRAMI (UZUNMUSTAFA MAH. SABİHA ULUSOY KÜTÜPHANESİ YANI)

18:45  KORTEJ YÜRÜYÜŞÜ

19:30  ANMA PROGRAMI VE MEZAR TAŞI NÖBETİ (DÜZCE ANITPARK)

21:30 MEŞALELİ YÜRÜYÜŞ

22:00 NART ATEŞİ (BELEDİYE MEYDANI)

22:45 PROGRAM SONU

Dernek Başkanı Ayşe Sezgin yaptığı açıklamada tüm Düzce halkını 25 Mayıs Cumartesi günü düzenlenecek olan anma etkinliklerine davet etti.